عوامل موثر بر کیفیت و کارایی فرآیند پلت کردن خوراک

آسیب پذیری، سختی و کیفیت ظاهری دستگاه پلت میل، عموما در کیفیت خوراک پلت نمایان است. عوامل مختلفی بر کیفیت دستگاه پلت تأثیر می‌گذارند. تاثیر کیفیت مواد اولیه بر کیفیت و کارآیی فرآیند پلت کردن شامل موارد زیر می‌باشد:

۱. تاثیر اندازه ذرات مواد اولیه بر کیفیت و کارآیی فرآیند پلت کردن 

مواد اولیه را می‌توان به ذرات درشت، متوسط و ریز تقسیم کرد. به طور کلی، ذرات درشت قطر بیش از ۳ میلی‌متر دارند. ذرات متوسط و ریز برای پلت کردن مناسب هستند، به مصرف انرژی کمتری نیاز دارند و با دای و رولر سایش کمتری ایجاد می‌کنند. در مقایسه با ذرات درشت، ذرات متوسط و ریز در کاندیشنر سطح تماس بیشتری با بخار دارند. بخار آب به راحتی در هسته‌ی ذرات کوچک نفوذ می‌کند و منجر به تغییرات فیزیکی و شیمیایی در ذرات می‌شود‌، در نتیجه کیفیت فرآیند پلت کردن بهبود می‌یابد.

همانطور که در شکل ۱ نشان داده شده است، هسته‌ی ذرات متوسط و ریز (دو مکعب کوچک در سمت چپ) به راحتی توسط بخار قابل نفوذ هستند؛ اما بخار نمی‌تواند در هسته ذرات درشت(مکعب بزرگ در سمت راست) نفوذ کند و هسته خشک باقی می‌ماند.

شکل (۱)

علاوه بر این، احتمال ترک خوردن ذرات درشت مواد اولیه پس از فرآیند پلت کردن بیش‌تر است.(شکل ۲) مواد متوسط و ریز، ذرات فشرده شده با تراکم بالا دارند(شکل ۳) و بهتر از حفره‌ی دای رد می‌شوند(شکل ۴) در نتیجه سایش کمتری با سطح داخلی دای ایجاد می‌کنند و خروجی بیشتری دارند. اما اگر مواد بیش از حد خرد شوند، هزینه تولید افزایش می‌یابد. اندازه ایده‌آل ذرات، ترکیبی منطقی از مواد درشت، متوسط و ریز می‌باشد. به عنوان مثال از خوراک پلت دام و طیور ۶ میلی‌متری استفاده کنید. توزیع اندازه منطقی ذرات در شکل ۵ نشان داده شده است.

شکل (۲)

شکل (۳)

شکل (۴)

شکل (۵)

برای خوراک میگو ۲میلی‌متری، ۸۵٪ مواد اولیه باید از غربال ۴۰ سوراخه عبور کند. در حال حاضر حداقل قطر داخلی دای ۸/۰ میلی‌متر است پس قطر مواد اولیه برای پلت کردن نباید بیش از یک سوم قطر داخلی دای باشد، یعنی مواد اولیه بعد از خرد شدن باید از غربال ۶۰ سوراخه(۲۶۷/۰ میلی‌متر) عبور کنند تا به اندازه مورد نظر برسند.

۲. تاثیر تراکم خوراک بر کارآیی فرآیند پلت کردن

کارآیی فرآیند پلت با تراکم مواد اولیه مرتبط است. مواد سبک چگالی کمتر از ۳۳/۰ تن بر مترمکعب و مواد سنگین چگالی بیش از ۴/۰ تن بر متر مکعب دارند. هنگام پلت کردن، مواد سبک خروجی کم و مواد سنگین خروجی بیشتری دارند. به عنوان مثال، خروجی یونجه با چگالی ۲۲/۰ تن بر مترمکعب، ۴تن در ساعت و خروجی پودر دانه پنبه با چگالی ۵۳/۰ تن بر مترمکعب، ۱۶ تن در ساعت می‌باشد.

۳. تاثیر مواد حاوی پروتئین بر فرآیند پلت

مواد اولیه حاوی پروتئین زیاد(معمولا با چگالی بالا)، همچون پودر دانه سویا و پودر دانه پنبه در فرآیند پلت کردن توسط دای و رولر اکسترود می‌شود و در نتیجه گرمای ناشی از اصطکاک تولید می‌شود که برای فرآیند پلت کردن مفید است. با این حال، برای خوراک با میزان پروتئین بالا(همچون خوراک گوساله و خوراک غلیظ)، باید مقدار زیادی پودر یا اوره طی فرآیند پلت کردن افزود تا تاثیر فرآیند پلت بر روی خوراک بهتر شود.

۴. تاثیر مواد حاوی چربی بر فرآیند پلت

چربی روان کننده بسیار خوبی برای فرآیند پلت است. خروجی را افزایش می‌دهد، میزان سایش را کم می‌کند و عمر رولر و دای را طولانی‌تر می‌کند. حتی اگر خوراک حاوی چربی باشد بازهم می‌توان قبل از فرآیند پلت چربی اضافه کرد. چربی بیش از حد همچون ٪۶، ذرات را نرم می‌کند و شکل دادن به آن‌ها را سخت می‌کند. اگر میزان چربی ذرات زیاد باشد( بیش از ۳٪)، ۲٪-۱٪ چربی می‌توان هنگام اختلاط افزود و مقداری هم بعد از پلت کردن اسپری کرد.

۵. تاثیر مواد حاوی فیبر بر فرآیند پلت

فیبر بر فرآیند پلت تاثیر نامطلوب دارد. ممکن است خروجی را کاهش دهد و میزان سایش با قطر داخلی دای را زیاد کند. دو نوع فیبر وجود دارد، یک نوع فیبر رشته‌ای است مانند یونجه، ساقه جوانه شیرین، ساقه سیب‌زمینی شیرین و غیره. نوع دیگر فیبر پوسته‌دار مانند جو دوسر، سویا، پنبه، پوسته بادام زمینی و غیره است. فیبر رشته‌ای بخار را جذب می‌کند و طی فرآیند پخت نرم می‌شود، ذرات را به هم می‌چسباند و استحکام ذرات را بهبود می‌بخشد در حالی که فیبر پوسته‌ دار توانایی جذب بخار ندارد، باعث پراکندگی ذرات می‌شود و بر کیفیت آن‌ها تاثیر می‌گذارد.